در گذشته دوربینهای کامپکت از سنسورهای کوچک بهره میبردند و اگر به سراغ دوربینهای با قابلیت تعویض لنز مانند دوربینهای DSLR میرفتید سنسوری بزرگ در اختیارتان قرار میگرفت. سایز سنسور تأثیر مستقیم بر روی کیفیت عکس داشت و سنسورهای بزرگتر به معنی کیفیت بهتر نیز بودند.
هنوز هم سایز سنسور از اهمیت بالایی برخوردار است. سنسورها معمولاً گرانترین قسمت هر دوربینی هستند و دوربینهای با سنسور بزرگتر قیمت بالاتری هم دارند. به همین دلیل یک دوربین با سنسور 1/2.3 اینچی گرانقیمت پیدا نمیکنید و قادر نخواهید بود یک دوربین ارزانقیمت با سنسور فولفریم نیز خریداری کنید.
البته این روزها، سازندگان دوربینهای کامپکت را نیز با سنسورهای نسبتاً بزرگ عرضه میکنند. همین موضوع سایز سنسور را کمی پیچیدهتر از قبل کرده است و سنسورهای کوچک نیز مزایای مختص به خودشان را دارند. بیشتر شدن تنوع سنسورها در انواع مختلف دوربینها ممکن است موجب سردرگمی برخی از مشتریان، به خصوص کاربران تازهکار شود. همچنین ابعاد سنسور بر روی فاصلهی کانونی مؤثر دوربین نیز تأثیرگذار است و برای انتخاب یک دوربین جدید اهمیت دارد.
در این مطلب قصد داریم سایز سنسورهای معمول امروزی را از کوچکترین تا بزرگترین مورد بررسی قرار دهیم و تأثیر هر کدام بر روی کیفیت و قابلیتهای دوربین را نیز بیان کنیم. ولی ابتدا بد نیست در مورد رابطهی سایز سنسور و فاصلهی کانونی توضیح مختصری را ارائه کنیم.
سایز سنسور و فاصلهی کانونی
سایز سنسور بر روی نوع لنزی که باید بخرید تأثیر مستقیم دارد. دوربینهای کامپکت دارای لنز یکپارچه هستند، بنابراین چندان نیازی نیست نگران نوع لنز باشید، ولی در دوربینهای با لنز قابلتعویض، هر لنز یک تصویر دایرهای را تشکیل میدهد که باید بتواند ابعاد سنسور را پوشش دهد. البته استثناء نیز وجود دارد که بعداً در مورد آن بحث خواهیم کرد.
چه در دوربینهای کامپکت و چه بر روی لنزهای قابلتعویض عددی که حک میشود نشانگر فاصلهی کانونی واقعی است. این عدد در صورتی صحیح است که سنسور یا فیلم از نوع 35 میلیمتری یا فولفریم باشند. ولی لنزها برای کار با سنسورهای مختلفی طراحی میشوند و فاصلهی کانونی مؤثر آنها بر روی سنسورهای مختلف متفاوت است. به همین دلیل سازندگان عددی به نام فاکتور برش یا Crop Factor را ارائه میکنند.
این عدد برای سنسورهای فولفریم معادل 1 است، بنابراین وقتی یک لنز 55-18 را بر روی سنسور فولفریم نصب میکنید فاصلهی کانونی مؤثر 55-18 را ارائه میکند، ولی وقتی همین لنز را بر روی دوربینی با سنسور APS-C با فاکتور برش 1.5 برابر نصب کنید فاصلهی کانونی مؤثر 82-27 را ارائه میکند. دلیل آن هم این است که سنسور APS-C به اندازهی کافی بزرگ نیست که بتواند از کل گسترهی تصویر لنز استفاده کند. با بریده شدن بخشی از تصویر توسط سنسور اینگونه به نظر میرسد که فاصلهی کانونی طولانیتر شده است و گسترهی دید بستهتر شده است.
برای اینکه بدانید هر لنز بر روی هر سنسوری چه فواصل کانونی را ارائه میکند باید فاکتور برش را در فاصلهی کانونی واقعی لنز ضرب کنید.
سایز سنسور
با این توضیحات به بررسی سایزهای معمول سنسور در بازار امروز میپردازیم.
1/2.3 اینچ
ابعاد سنسور: 6.3 در 4.7 میلیمتر
این کوچکترین سایز سنسوری است که بهطورمعمول در دوربینهای امروزی مورد استفاده قرار میگیرد. اکثر دوربینهایی که از این نوع سنسور استفاده میکنند دارای رزولوشنی بین 16 تا 20 مگاپیکسل هستند.
درحالیکه این نوع سنسورها را در انواع مختلفی از دوربینها میتوان یافت، در سالهای اخیر استفاده از آنها به شدت کاهش یافته است و اکثر سازندگان به سراغ سنسورهای بزرگتر رفتهاند. دلیل آن نیز بهبود کیفیت دوربین گوشیهای هوشمند است.
استفاده از این نوع سنسور به دست آوردن زوم زیاد را راحت میکند. به همین دلیل هم بیشتر دوربینهای سوپرزوم از این سایز سنسور استفاده میکنند. برای به دست آوردن زوم زیاد با استفاده از سنسورهای بزرگتر، باید لنزهای بزرگتر، سنگینتر و گرانقیمتتری را استفاده کرد.
در نور مناسب میتوان با چنین سنسوری عکسهای قابل قبولی گرفت، ولی با کاهش نور محیط، نویز بهسرعت افزایش مییابد و گسترهی دینامیکی چندان خوبی را نیز ارائه نمیکنند.
فاکتور برش برای این نوع سنسورها 5.6 برابر است، ولی اکثر سازندگان فاصلهی کانونی معادل این نوع دوربینها را ارائه میکنند و اساساً نیاز چندانی هم به تبدیل فاصلهی کانونی ندارند.
از شناختهشدهترین دوربینهای بازار که از این نوع سنسور استفاده میکنند میتوان نیکون P900، کانن SX60، نیکون B700 و کانن SX720 را نام برد.
1/1.7 اینچ
ابعاد سنسور: 7.6 در 5.7 میلیمتر
این سنسورها کمی از مدلهای 1/2.3 اینچی بزرگتر هستند و میتوانند کمی بهتر سوژه را از پسزمینه جدا کنند. همچنین از لحاظ میزان جزئیات، گسترهی دینامیکی و نویز کمی بهتر عمل میکنند.
برای مدتی، این سایز سنسور از محبوبیت زیادی در دوربینهای کامپکت پیشرفته برخوردار بود، ولی با مرسوم شدن سنسورهای یک اینچی از محبوبیت آنها کاسته شده است. این نوع سنسور در حال حاضر بیشتر توسط پنتاکس در سری Q مورد استفاده قرار میگیرد. فاکتور برش برای این سنسورها 4.5 برابر است.
یک اینچی
ابعاد سنسور: 13.2 در 8.8 میلیمتر
این نوع حسگرها در حال حاضر از محبوبیت زیادی برخوردار هستند. همانطور که اشاره شد، این سنسورها بیشتر در دوربینهای کامپکت پیشرفته کاربرد دارند و معمولاً با لنزهایی با فاصلهی کانونی بین 24 تا 100 میلیمتر جفت و جور میشوند. البته دوربینهای سوپرزوم مانند سونی RX10 III و کانن G3 X نیز وجود دارند که از این نوع حسگر استفاده میکنند.
دوربینهایی که از این سایز سنسور استفاده میکنند معمولاً کیفیت عکس بسیار خوبی دارند، بهخصوص وقتی از دیافراگمهای باز بهره گرفته شود تا نور زیادی را دریافت کنند. البته تنها ابعاد آنها نیست که موجب افزایش کیفیت شده است، بلکه در ساختار اکثر آنها از فناوریهای جدیدی استفاده شده است که کارایی آنها را نسبت به سنسورهای معمولی افزایش دادهاند.
فاکتور کراپ برای سنسورهای یک اینچی 2.7 برابر است، ولی به دلیل اینکه این نوع سنسورها نیز اکثراً در دوربینهای کامپکت استفاده میشوند نیاز چندانی به این فاکتور نخواهید داشت.
دوربینهای شناختهشدهی سونی مانند RX100 IV، RX100 V و دوربینهای سری G کانن مانند G7 X Mark II، G9 X و G5 X از معروفترین دوربینهایی هستند که از این نوع سنسور استفاده میکنند.
Micro Four Third
ابعاد سنسور: 17.3 در 13 میلیمتر
این نوع سنسورها که به نام MFT یا Micro 4/3 نیز شناخته میشوند توسط الیمپوس و پاناسونیک مورد استفاده قرار میگیرند. این سنسورها به میزان قابلتوجهی از حسگرهای یک اینچی بزرگتر هستند. فاکتور برش این نوع سنسورها 2 برابر است، به همین دلیل فاصلهی کانونی معادل آنها بسیار راحت محاسبه میشود. به طور مثال یک لنز 35-12 بر روی سنسور MFT فاصلهی کانونی مؤثر 70-24 را ارائه میکند.
APS-C
ابعاد سنسور برای کانن: 22.5 در 15 میلیمتر
ابعاد سنسور برای نیکون و سونی: 23.5 در 15.6 میلیمتر
این نوع سنسورها به طرز وسیعی در دوربینهای DSLR سطح مبتدی و میانرده مورد استفاده قرار میگیرند و حالا در دوربینهای بدونآینه نیز مرسوم شدهاند. این نوع سنسورها بالانس مناسبی را بین ابعاد جمعوجور و کیفیت مناسب ارائه میکنند. دوربینهای شناختهشدهی سطح مبتدی و متوسط مانند نیکون D3300، D3400، D5600 یا کانن 700D، 750D و 80D از سنسور APS-C استفاده میکنند. حتی برخی از دوربینهای سطح بالاتر مانند نیکون D7200، نیکون D500 و کانن 7D Mark II نیز از این نوع سنسور بهره میگیرند. در بین دوربینهای بدونآینه نیز میتوان سونی a6500، سونی a6300 و کانن EOS M5 را نام برد.
البته تمامی سنسورهای APS-C دارای ابعاد یکسانی نیستند و کمی با هم فرق دارند. سنسورهای کانن کمی کوچکتر هستند و فاکتور برش آنها معادل 1.6 است، درحالیکه سنسورهای مورد استفادهی نیکون و سونی کمی بزرگتر هستند و فاکتور برش آنها 1.5 برابر است.
این نوع سنسورها در کل انعطافپذیری بالایی دارند و در بین عکاسان ورزشی و حیاتوحش از محبوبیت زیادی برخوردار هستند، زیرا فاکتور برش آنها موجب افزایش نسبی فاصلهی کانونی میشود.
APS-H
ابعاد سنسور: 26.6 در 17.9 میلیمتر
این نوع سنسورها بیشتر توسط دوربینهای سری 1D کانن مانند 1D Mark III و 1D Mark IV مورد استفاده قرار گرفتهاند. ولی این سری از دوربینهای کانن نیز طی چند سال اخیر به سراغ سنسورهای فولفریم رفتهاند.
فاکتور برش این سنسورها 1.3 برابر است و کمتر از سنسورهای APS-C بر روی فاصلهی کانونی تأثیر میگذارند. طی چند سال اخیر یک مدل 51 مگاپیکسلی از آنها در Sigma sd Quattro H مورد استفاده قرار گرفت و کانن نیز یک مدل 250 مگاپیکسلی از آنها را برای استفادههای نظامی و امنیتی ساخته است. استفاده از این سنسور دیگر در دوربینهای DSLR مرسوم نیست.
فولفریم
ابعاد سنسور: 36 در 24 میلیمتر
سنسورهای فولفریم در دوربینهای سطح بالا و حرفهای مورد استفاده قرار میگیرند و بیشتر سازندگان در دوربینهای پرچمدار خود از این نوع حسگرها بهره میگیرند. دوربینهایی مانند سونی a7R II، کانن 5D Mark IV و نیکون D810 از این دست هستند.
مساحت نسبتاً زیاد آنها به این معنی است که میتوانند نور زیادی را جذب کنند که موجب تولید عکسهای باکیفیتتری میشود. همچنین این امکان را به سازندگان میدهند که رزولوشنهای متنوعی را مورد استفاده قرار دهند. در حال حاضر این نوع سنسورها را میتوان با رزولوشنهای مختلفی از 12 تا 50 مگاپیکسل یافت.
ابعاد سنسورهای فولفریم تقریباً مشابه فیلمهای 35 میلیمتری است، به همین دلیل نیازی به تبدیل فاصلهی کانونی ندارند یا اصطلاحاً فاکتور برش آنها معادل یک است. اگر لنزی برای استفاده با فیلمهای 35 میلیمتری طراحی شده باشد و آن را بر روی سنسور فولفریم استفاده کنید فاصلهی کانونی هیچ تغییری نخواهد داشت.
برخی از سازندگان اجازهی استفاده از لنزهای APS-C را بر روی سنسورهای فولفریم میدهند. در این حالت رزولوشن سنسور کاهش مییابد و اطلاعات فقط از قسمت میانی آن خوانده میشوند. برای اینکه مطمئن شوید لنز مورد نظرتان بر روی دوربین شما قابل استفاده است یا خیر میتوانید این مطلب را مطالعه کنید.
قطع متوسط
ابعاد تقریبی سنسور: 44 در 33 میلیمتر
سنسورهای قطع متوسط به میزان قابلتوجهی از حسگرهای فولفریم بزرگتر هستند و ارائهی تعدادی از مدلهای جدید مانند فوجی GFX 50S و هسلبلاد X1D موجب جلب توجه بیشتر به سمت این نوع دوربینها شده است.
در تئوری سیستمهای قطع متوسط استاندارد کیفیت بالاتری را ارائه میکنند، ولی هزینههای بالا و برخی از محدودیتها آنها را به مصارف حرفهای محدود کردهاند. دوربینهای DSLR معمولاً کوچکتر هستند و ارگونومی بهتری دارند. همچنین تنوع لنزهای آنها بهمراتب بیشتر است و سیستم فوکوس سریعتری نیز دارند. ولی اگر بخواهید دوربینی را تنها بر اساس کیفیت عکس انتخاب کنید باید به سراغ سنسورهای قطع متوسط بروید. با ارائهی دوربینهای بدونآینهی قطع متوسط فوجی و هسلبلاد، کمکم به تنوع لنزهای این نوع دوربینها نیز اضافه خواهد شد.
به دلیل اینکه این نوع سنسورها در ابعاد مختلفی تولید میشوند فاکتور برش آنها بین 0.79 تا 0.64 متغیر است.
بهترین وجامع ترین مطلبی که در حوزه سنسور وفاصله ی کانونی خوندم-واقعا ممنون جناب غفاری
با سلام. من یک موردی رو متوجه نشدم. یعنی اگر دوربینی با ابعاد سنسور APS _C باشه، تصویر ثبت شده رو برش میده؟
نه برشی صورت نمیگیره، صرفا به خاطر اینکه سایز سنسور نسبت به سنسورهای فولفریم کوچکتر هستش، تصویر کوچکتری داریم که در مقایسه با تصویر دوربینهای فولفریم انگار تصویر از کنارهها برش میخورد. به همین دلیل هم هستش که این سنسورها را کراپ میگن.
من یک دوربین کانن با فاصله کانونی 18_135 می خوام که بتونم تو همه ی زمینه ها به خصوص پرتره ازش استفاده کنم. میشه راهنمایی کنید چه مدلی رو باید تهیه کنم؟
سلام
کانن 750دی با لنز 18-135 انتخاب بسیار خوبیه،
اما انتخاب به صرفه تر نیکون دی5300 هست با لنز 18-140 که بزرگترین تفاوتش با همرده کاننی خودش، عدم بهرهگیری از صفحه لمسی هست.
ضمن اینکه اگر تا 15 فروردین این خرید رو انجام بدی، 15+3 ماه بیمه رایگان هم روی کالا دریافت خواهید کرد.
میشه تفاوت دوربین کانن 750D با کانن 760D که هر دو با فاصله کانونی 18_135 هستند رو بگید؟
فاصله کانونی پارامتریه مربوط به لنز و ارتباطی با دوربین نداره. سنسور دوربین 750D و 760D هم از لحاظ ابعاد و رزلوشن فرقی با هم ندارند.
سلام ببخشید یه سوال داشتم
اینکه سایز سنسوری مثلا 1/2.3 هست یعنی چه اصلا چجوری باید خونده بشه مثلا اینجوریه : یکو دو وسه دهم یا یک بر روی دو وسه دهم یا …
و اینی که 1/2.3 هست اندازش چیه ایا مثلا 2.3 دهم از یک اینچ بزرگتره ؟ یا اگه از یک اینچ کوچکتره چرا مثلا 0.5 دهم یک اینچ نوشته نمیشه؟
ممنون
سلام، این اعداد کسری به طور مستقیم نشاندهنده سایز یا قطر سنسور نیستند. در واقع این اعداد مربوط به دوربینهای تلوزیونی قدیمی است که در آن از تیوپ خلا استفاذه میکردند. و نشان دهنده قطر خارجی این تیوپ بوده. ولی این اعداد همچنان نشانگر سایز سنسورهای مختلف هستش. به طوری که که هر چی عدد بعد خط کسری(ممیز بزرگتر) بزرگتر شود، ابعاد سنسور کوچکتر می شود. بزرگترین ابعاد سنسوری که با این شیوه به نمایش در میآید، سنسورهای MFT یا ۴/۳ اینچ هستش و بعد از اون حسگرهای ۱ اینچی که در خیلی از دوربینهای فیلم برداری استفاده می شه.
۱/۲.۳ اینچ از سنسور ۲.۳ اینچ کوچکتر هستش.
خب چطور خونده میشه این اعداد مثلا همین ۱/۲.۳
به زبان انگلیسی این عدد به صورت One Over Two Point Three خونده میشه. که میشه اونه یک بر روی دو ممیز سه اینچ ترجمه کرد.
ّباسلام
ببخشید بطورخلاصه هرچه سایز سنسور بزرگتر باشه کیفیت عکس بهتره؟ و اینکه درحال حاضر برای انتخاب دوربین بدون آینه مناسب(کامپکت یا نهایتا سوپرزوم)باید بدنبال چه نوع سنسوری بود بلحاظ سایز؟؟
سلام
بله عموما هر چه سایز سنسور بزرگتر باشد، نویز تصویر پایینتر است و عکس رو در ابعاد بزرگتری میشه چاپ کرد، البته کیفیت عکس به مولفهّای دیگری هم مثل سایز پیکسل و لنزی که از آن استفاده میکنید نیز بستگی دارد.
دوربینهای کامپکت جدید اغلب سنسوری ا اینچی یا ۱/۳.۴ اینچ دارند.
با سلام مجدد
ببخشید عدد کسری سنسور های APS-C و APS-H و فول فریم به ترتیب چنده؟ آیا در بررسی فوق به ترتیب از بالا به پایین سایز سنسور افزایش می یابد؟
با سپاس
سلام.
کراپ فکتور سنسورهای APS-C در دوربینهای کانن ۱.۶ و در دوربینهای دیگر با سنسور APS-C برابر با ۱.۵ هست. ولی کراپ فکتور مولفهایاست که به زاویه دید ربط داره و برای محاسبه فاصله کانونی معادل به کار گرفته یشه. سنسورهای APS-C غیر کانن ابعادی برابر با ۲۴×۱۶ میلیمتر دارند و این عدد برای حسگرهای فولفریم ۲۴×۳۶ میلیمتر می باشد. بنابراین نسبت مساحت یک سنسور فول فریم به APS-C برابر با ۹/۴ و تقریبا دو برابر میباشد. سنسورهای APS-H هم که در دوربینهای قدیمیتر کانن به کار رفته کراپ فکتور 1.3 دارند و از سنسورهای APS-C بزرگترند. ابعاد این سنسورها ۲۸.۷×۱۹ میلیمتر استو
باسلام و تشکر ویژه از آقای امیرحسینی بابت راهنمایی هاتون
ببخشید من دنبال خرید دوربین عکاسی جهت «خانواده و مسافرت و…» هستم دوربین حرفه ای نمیخوام اما دوربینی می خوام که کیفیت عکس های خروجیش خیلی خوب باشه و اینکه حداقل تا چندسال دیگه نخوام دوربینمو عوض کنم.بهمین دلیل درخصوص گشودگی دیافراگم هم مقداری مطالعه کردم, اما باتوجه به اینکه ازطرفی گشودگی دیافراگم در میزان نور ورودی به سنسور و نهایتا” کیفیت عکس تاثیر میذاره و از طرف دیگه بیشتر برای عکاسی هنری و پرتره و عکاسی خاص کاربرد داره ، بااین حال دوبه شک شدم نمیدونم دیاف باز (مثلf1.8) برای من خوبه یا دیاف های معمولی و بسته ؟؟ واینکه آیادوربین با f1.8 تا 2.8 بعدابرای عکاسی منظره منو محدود نمیکنه؟ یا اینکه عکسام تار بشن؟
بسیار سپاسگزارم ازاینکه وقت میذارید و راهنمایی میفرمایین
سلام، لطف دارید
اگر صرفا برای ثبت لحظات مختلف یا از روی علاقه قصد دارید عکاسی کنید و کیفیت عکس هم براتون مهمه، دوربینهای به اصطلاح Entry Level دیاسالآر مثل ۱۳۰۰دی کانن یا دی۳۴۰۰ نیکون گرینههای مناسبی هستند. البته دوربینهای سری M کانن هم برای زمینهای شما قصد دارید عکاسی کنید خیلیخوبند ولی در انتخاب لنز محدودیت دارد.
از طرف دیگه بازشدگی دهانه دیافراگم لنز تاثیر مستقیمی بر روی کیفیت عکس نداره و به این معنا نیست که هر چه دهانه دیافارگم بازتر باشد کیفیت و شارپنس عکس بیشتر باشد. بازشدگی دهانه دیافراگم تنها فاکتوری است که بر روشنای تصویر و عمق میدان تاثیر میگذارد و ممکن است یک لنز با حداکثر بازشدگی دهانه دیافراگم F4 از یک لنز F1.4 شارپنس بالاتر و تصویر دقیقتری رو ارایه بده.
با توجه به اینکه در عکاسی خانوادگی و سفر و حتی عکاسی منظره عدد دیافراگمهای پایین مثل F1.4 خیلی به کار نمیآیند، داشتن یک لنز f2.8 یا F1.4 محدودیتی برای عکاس به وجود نمیاورد.
خیلی سپاسگزارم که وقت میذارید و بطور دقیق جواب میدید
البته من دنبال DSLR نیستم. تو بین کامپکت ، کامپکت پیشرفته یا نهایتا” سوپرزوم قصد دارم خرید کنم
چند گزینه مدنظرم هست اما هنوز مرددم Canon G7 mark ll – Sony RX100 v , III – Sony sibershat dsc-hx200v – پاناسونیک Lumix DMC-LX100 –
Canon m100 و m50 وSony a 6300 هم بنظرم خوب میان که البته پولم به سونی نمیرسه چون نهایتش 4 میلیون هزینه میکنم
اولویتام به ترتیب: 1) شارژدهی باتری{350 شات به بالا} 2) اندازه سنسور {ترجیحا” 1اینچی یا بالاتر} 3) به روز بودن امکانات دوربین 4) اورگونومی
رزولوشن صفحه نمایش اصلا برام مهم نیست – زوم برام کم اهمیته _کیفیت فیلم درحد متوسط
خودم بیشتر G7 و RX رو بیشتر میپسندم. شما چه دوربینی پیشنهاد میدین؟
ازتون بسیار ممنونم
سلام وقت بخیر من میخام دوربین پاناسونیک مدل eva1 روخریداری کنم برای فیلم سینمایی ولی سایز سنسورش با ابعاد 24.60 در 12.97 میلیمتر است که خود سازنده میگه فول فریم آیا این دوربین فول فریم هستش ؟ اگر هست پس چرا سایز سنسور از 35 کوچیکتره؟
سلام دوست عزیز.
دوربین panasonic EVA1 به گفته کمپانی سازنده دارای سایز سنسور Super35mm هستند که تقریبا معادل APS-C در دوربین های عکاسی هست.
ایا ضریب برش بر روی عدد دیافراگم هم اثر داره یعنی اگه یه لنز fxروی یک دوربین کراپ ببندیم علاوه بر فاصله کانونی عددf هم تغییر میکنه؟؟؟
خیر عدد f ثابت هستش و همون گشودگی رو داره ولی دیگه دوربین شما از کناره های لنز تصویر رو ثبت نمیکنه و بیشتر از مرکز لنز استفاده میکنه
من یه دوربین برای فیلم برداریدتو فضای نسبتا تاریک میخام میشه راهنمایی کنید؟