آموزش عکاسی پرتره و مهم ترین نکات در این باره

خیلی از افراد تصور می‌کنند که چشم عکاسانه ندارند و یا از استعداد لازم برای عکاسی برخوردار نیستد. در حالی که عکاسی پرتره و گرفتن یک عکس خیره‌کننده بیش از آن که به استعداد بستگی داشته باشد، به دانستن تکنیک‌ها و اصول عکاسی بستگی دارد که با تمرین مستمر محقق می‌شود. تنها پشت‌کار و انگیزه می‌تواند یک فرد را به استاد عکاسی بدل کند. عکاسی پرتره تنها با چند قانون و تکنیک سروکار دارد. در ادامه با بر شمردن این قواعد سعی شده است تا حدی زیادی از تکنیک‌های عکاسی پرتره آگاهی یافت.

مهم‌ترین نکات در عکاسی پرتره

عکاسی پرتره یکی از معدود ژانر‌های عکاسی است که از زمان اختراع دوربین تا حال حاضر، حضور خیلی پررنگ داشته است. این ژانر در طول تاریخ عکاسی، شاهد تغییر و تحولات بسیار بوده و قوانین آن دائما در حال تغییر هستند؛ چرا که عکاسی همان‌قدر که بر پایه علوم بنا شده به همان اندازه نیز از خلاقیت فردی و هنر تأثیر می‌پذیرد.

حالت مدل در عکاسی پرتره

اولین ویژگی که در پرتره همیشه به چشم می‌خورد، حالت چهره است. در پرتره‌ها معمولاً باید با سوژه بسیار راحت و خودمانی رفتار کرد تا او در مقابل دوربین احساس بیگانگی نکند. در واقع باید شرایط را به‌گونه‌ای مدیریت کرد که هم بر سوژه تسلط داشت و هم وی با دوربین احساس راحتی کند. یادتان باشد که برای ترکیب‌بندی و دادن ژست به خصوصی به مدل، هیچ وقت به او دست نزنید و از او بخواهید که خودش تغییر حالت دهد؛ مثلاً اگر که سایه بینی، بر روی لب آمده است، از او بخواهید که سرش را کمی به سمت بالا بیاورد و بهتر است که خود این کار را نکنید. در پرتره‌های رسمی و متداول معمولاً از مدل خواسته می‌شود که کمی لبخند بزند ولی این یک قانون نیست و می‌توان برای خلق کردن پرتره‌ای خاص از او خواست که اخم کند و یا تعیین حالت چهره را به خودش واگذار کرد. خیلی‌ از عکاسان پرتره در چند دقیقه ابتدایی با سوژه صحبت می‌کنند و اصلاً دوربین را در دست نمی‌گیرند تا مدل خود را با شرایط تطبیق دهد. به علاوه باید توجه داشت که خیلی لنز را به صورت مدل نزدیک نکرد چرا که همین امر می‌تواند شخص را آزار دهد.

ترکیب‌بندی عکاسی پرتره

هدف از ترکیب‌بندی، جذاب‌تر به نظر رسیدن المان‌های درون تصویر است. در عکاسی پرتره کلاسیک، معمولاً کادر از اولین دکمه لباس سوژه شروع می‌شود و چشمان او در یک‌سوم بالایی کادر قرار می‌گیرد. ولی این ترکیب‌بندی معمول برای عکس‌های رسمی به کار می‌رود و بسیار کلیشه‌ای شده است. به همین دلیل است که عکاسان بسیاری برای جذاب کردن آثار خود از ترکیب‌بندی‌های نامتعارف‌تری استفاده کرده‌اند. عمق میدان نیز فاکتور بسیار مهمی است. بنا بر عادت، معمولاً سوژه کمی مایل نسبت به دوربین و رو به منبع نور اصلی می‌نشیند، در این حالت از شانه جلو تا شانه عقب باید در فوکوس قرار گیرد. در دوربین‌های فول‌فریم و ۳۵ میلی‌متری، عدد دیافراگم‌های F5.6 و F8 عدد‌های بسیار مناسبی هستند. ولی اگر به دنبال تشکیل بوکه‌ و محوی بیشتری در پس‌زمینه هستید، باید عدد دیافراگم را پایین‌تر آورد و مدل را در موقعیتی قرار داد که کاملاً در فوکوس باشد.

نور و کنترل آن در عکاسی پرتره

یکی از مهم‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین پارامترها در عکاسی، وضعیت نور و کنترل آن است. بهترین نور برای عکاسی پرتره نور غیرمستقیم روز است. همان نوری که از پنجره و پرده عبور کرده و بر چهره فرد تابیده می‌شود. رامبراند نقاش معروف هلندی قرن ۱۷ که استاد نقاشی پرتره بود نیز از همین نور برای نورپردازی مدل استفاده می‌کرده است. اغلب در نورپردازی پرتره ۴ نور کی‌لایت، فیل‌لایت، هدلایت و بک‌لایت بسته به نوع نورپردازی به‌کار گرفته می‌شود. نور اصلی یا همان کی‌لایت، معمولاً در کناره و کمی بالا نسبت به سوژه قرار می‌گیرد؛ که یک طرف صورت را روشن و بر طرف دیگر سایه می‌اندازد. می‌توان برای بر طرف کردن سایه یک رفلکتور را در جهت مخالف قرار داد و یا دقیقاً از مقابل سوژه یک نور با نصف شدت نور اصلی را به سوژه تاباند. هد لایت نیز نوری است که دقیقا بالاسر مدل قرار می‌گیرد و صورت و شانه‌های او را روشن می‌کند. این نور می‌تواند آفتاب سر ظهر باشد و یا یک شاخه نور استودیویی که بر روی بوم قرار گرفته است.

اگر به نور روز دسترسی ندارید و یا خارج از استودیو عکاسی می‌کنید، می‌توان نور خورشید را دقیقاً پشت سر به سوژه قرار داد و با فلاش رو دوربینی چهره مدل را روشن کرد و به یک ریم‌لایت(نور در حاشیه سوژه) جذاب رسید. البته این قواعد همگی تغییرپذیر هستند؛ مثلاً تری ریچاردسون، عکاس معروف مد، کاملاً به صورت مستقیم و تنها با یک نور پرکنتراست سوژه را نورپردازی می‌کند و سایه‌ها بسیار تیز و تاریک می‌شوند. در مقابل اگر به دنبال نوری محو و سایه‌های نرم هستید، (که غالبا عکس‌های پرتره با این نورپردازی جذاب‌تر به نظر می‌رسد) باید از سافت باکس یا دیفیوزر استفاده شود و یا اگر از نور‌های استودیویی استفاده می‌کنید، فاصله سوژه از منبع نور بیشتر شود.

در مورد لوازم نور‌پردازی استودیویی که در عکاسی پرتره به کار می‌رود، می‌توان به بیوتی‌دیش و چتر و سافت باکس اشاره کرد. استفاده از چتر باعث می‌شود که بازتاب نور درون چشم سوژه بسیار طبیعی و زیبا به نظر برسد. بیوتی دیش نیز نوری پخش و با شدت تقریباً یکسان را بر روی صورت می‌تاباند. البته از کاسه استاندارد می‌توان استفاده کرد ولی سایه‌ها کمی تند خواهند شد که برای هد لایت و نورپردازی پروانه‌ای می‌تواند کار‌آمد باشد. از حباب یا بالب نیز می‌توان به عنوان شکل‌دهنده نور فیل لایت استفاده کرد.

لنز مناسب برای پرتره

لنز‌های زوم نرمال-تله معمولاً برای عکاسی پرتره مناسب هستند. لنز ۷۰ تا ۱۲۰ میلی‌متر مناسب‌ترین پرسپکتیو را در عکاسی چهره در اختیار ما قرار می‌دهند. ولی عکاسانی هستند که برای خلق تصاویری خاص و منحصربه‌فرد از لنزهای دیگری نیز استفاده می‌کنند، به عنوان مثال پرتره‌های مستند اغلب با لنز‌های ۳۵ میلی‌متری به ثبت می‌رسند. ولی باید توجه داشت که عکس‌های پرتره افراد بزرگسال نباید با لنز‌های ماکرو انداخته شود چرا که این لنز‌ها جزییات بافت صورت را به صورت اغراق‌شده‌ای به ثبت می‌رساند و تصویر نهایی زیاد جالب نخواهد رسید.

رنگ و اصلاح رنگ

حرارت رنگ نور نیز یکی از پارامتر‌های مهمی است که باید هنگام عکاسی آن را رعایت کرد. برای رسیدن به طبیعی‌ترین رنگ پوست باید وایت‌بالانس دوربین را با توجه به شرایط تنظیم نمود و با فرمت RAW عکاسی نمود تا در مرحله ادیت بتوان آن را اصلاح کرد. اغلب دوربین‌‌های DSLR به صورت خودکار می‌توانند حرارت نور محیط را بخوانند و بر اساس آن عکس را به ثبت برسانند.

قاعدتاً با پیشرفت برنامه‌های اصلاح عکس، بخش زیادی از کار در عکاسی پرتره در مرحله ادیت قابل انجام است. بسیاری از چین و چروک‌ها را می‌توان از چهره مدل حذف کرد و یا با کم کردن وابیرنس، کمی پوست او را سفید تر نمود.

محصولات پیشنهادی:

• فیلم آموزش جامع روتوش پرتره با دوبله فارسی
  
• فیلم آموزشی مبانی عکاسی پرتره

نکته اساسی در عکاسی پرتره و در هر ژانر دیگری، تمرین و رسیدن به سبک شخصی خود است. برخی از اصول و قواعدی که در بالا به آن اشاره شد، صرفاً راه‌حل‌‌هایی برای گرفتن پرتره‌های کلیشه‌ای است و خلاقیت و به‌کارگیری سبکی نو در عکاسی قطعاً نتایج بهتری را در پی خواهد داشت.