راهنمای عکاسی از آسمان شب و ستارگان

عکاسی از ستارگان و آسمان شب ممکن است کاری پیچیده و بسیار سخت به نظر برسد، ولی از آنچه فکر می‌کنید آسان‌تر است. تنها نیاز به تمرین و استفاده از چند تکنیک‌ ساده دارد. شاید بسیاری از فاکتورهای مختلف باشند که نگذارند از آسمان شب لذت ببرید. به‌خصوص به این دلیل که بیشتر ما در شهرهای شلوغ با آلودگی نوری و آلودگی هوای زیاد زندگی می‌کنیم که تناسب چندانی با عکاسی از آسمان شب ندارد.

ولی اگر وقت لازم برای سفر به خارج از شهر را پیدا کنید و یک یا چند عکس زیبا از آسمان شب بگیرید، دیگر نمی‌توانید از این نوع عکاسی دست بکشید و سفرهای بعدی را با کمال میل انجام خواهید داد. این نوع از عکاسی به شب‌زنده‌داری و دقت زیادی نیاز دارد، ولی نتیجه‌ی کار بسیار لذت‌بخش و فوق‌العاده زیبا است.

ما هم سعی کرده‌ایم در ادامه تکنیک‌های لازم برای عکاسی از آسمان شب و تجهیزات مورد نیاز را توضیح دهیم تا بتوانید راحت‌تر و سریع‌تر وارد دنیای عکاسی از ستارگان شوید. پس با پیکسل همراه باشید:

مکان‌یابی

از شهرها دور شوید. برای عکاسی از ستارگان و آسمان شب نیاز به فضایی کاملاً تاریک خواهید داشت و عملاً در نزدیکی شهرها به نتیجه‌ی مطلوبی نخواهید رسید. توصیه می‌کنیم برای درک بهتر از تأثیر آلودگی نوری نگاهی به این مطلب بیندازید.

برای پیدا کردن مکان‌هایی با آلودگی نوری مناسب می‌توانید از سایت‌هایی مانند Blue Marble یا Dark site finder استفاده کنید.

قدم بعدی این است که فاز ماه را چک کنید. هیچ فایده‌ای ندارد که یک مکان با آلودگی نوری مناسب را بیابید ولی ماه با تمام قوا آسمان را روشن کند! توصیه می‌کنیم سفرهای عکاسی خود را به روزهای ابتدایی و انتهایی ماه قمری موکول کنید تا آسمانی تاریک و پر از ستاره را مشاهده کنید.

همچنین توجه داشته باشید که سوژه‌ی جذابی را در پیش‌زمینه داشته باشد، زیرا هیچ فایده‌ای ندارید که فقط یک عکس از آسمان با ستارگانش بگیرید. در این نوع عکاسی از آسمان شب برای جذاب‌تر کردن عکس استفاده می‌شود و نباید آسمان به‌تنهایی برایتان کافی باشد. سوژه و کادربندی مناسب از اهمیت بسزایی برخوردار است.

یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های آسمان برای عکاسی، هسته‌ی کهکشان راه‌شیری است. این قسمت از کهکشان همیشه در آسمان ثابت نیست و در تمام فصول نیز دیده نمی‌شود. برای یافتن مکان آن می‌توانید از نرم‌افزارهایی مانند Stellarium استفاده کنید. این نرم‌افزار برای دستگاه‌های اندرویدی، iOS و کامپیوترهای خانگی در دسترس است.

 

تجهیزات

دوربین

برای عکاسی از آسمان شب حتماً به دوربینی نیاز خواهید داشت که دارای حالت کاملاً دستی باشد. تمامی دوربین‌های DSLR این نیاز را پوشش می‌دهند و برخی از دوربین‌های بدون‌آینه و کامپکت نیز این قابلیت را دارند، هرچند که توصیه نمی‌کنیم با دوربین‌های کامپکت به عکاسی بپردازید، زیرا سنسورهای کوچک این‌گونه دوربین‌ها نویز زیادی تولید می‌کنند.

توصیه‌ی ما این است که از دوربین‌های فول‌فریم مانند مدل‌های D810 و D750 از نیکون یا 5D Mark IV، 5D Mark III و 6D از کانن استفاده کنید. در بین دوربین‌های بدون آینه نیز مدل‌های a7R II و a7R از سونی عملکرد خارق‌العاده‌ای دارند. ولی اگر نمی‌توانید هزینه‌ی خرید چنین دوربین‌هایی را بپردازید نیز نگران نباشید. دوربین‌های کراپ نیکون مانند D3300، D5500 و D7200 و بسیاری از مدل‌های دیگر نیز عملکرد بسیار خوبی دارند. همچنین دوربین‌های کانن مانند 7D Mark II، 80D، 70D و … نیز کاملاً پاسخگوی نیاز شما خواهند بود، ولی کمی کارتان را سخت‌تر می‌کنند.

لنز

حتماً می‌دانید که هرچه ایزو را بالاتر ببرید نویز عکس نیز بیشتر می‌شود، به همین دلیل بهتر است از لنزی استفاده کنید که دارای دیافراگم F/2.8 یا بازتر باشد. به‌این‌ترتیب نیازی به استفاده از ایزوهای بالا نخواهید داشت. شاید فکر کنید که می‌توانید یک لنز با دیافراگم بسته را نیز استفاده کنید و در عوض شاتر را چند ثانیه بیشتر باز می‌گذارید. می‌توان برای کم کردن ایزو شاتر را چندین ثانیه باز نگه داشت، ولی این کار معایبی دارد.

اولین مورد که در ادامه به آن به‌صورت مفصل‌تر خواهیم پرداخت این است که با زیاد باز نگه داشتن شاتر ستاره‌ها به شکل نقطه ثبت نمی‌شوند و شکل بیضی یا یک خط ثبت خواهند شد. مورد دوم این است که با باز نگه داشتن شاتر و نوردهی به سنسور، بعضی از پیکسل‌ها داغ خواهند شد و نویز ایجاد خواهند کرد.

بنابراین بهتر است از لنزهای با دیافراگم f/2.8 و بازتر استفاده کنید.

 

سه‌پایه

برای عکاسی از آسمان شب نیاز به باز نگه داشتن شاتر برای چندین ثانیه خواهید داشت. به همین دلیل استفاده از سه‌پایه یک ضرورت به‌حساب می‌آید. سه‌پایه‌های ارزان‌قیمت و با برندهای ناشناخته قطعاً عملکرد مورد نیاز شما را نخواهند داشت و با تکان خوردن عکس‌هایتان را خراب می‌کنند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم سه‌پایه‌ی خود را از برندهای شناخته‌شده مانند Benro، Manfrotto و Vanguard تهیه کنید.

برای این منظور سه‌پایه‌های سنگین که کمتر تحت تأثیر باد قرار می‌گیرند مناسب‌تر هستند، پس نیازی به پرداخت هزینه‌ی زیاد برای خرید مدل‌های فیبر کربنی نخواهید داشت و انواع آلومینیومی نیز مناسب هستند. البته برخی از سه‌پایه‌ها دارای یک قلاب نیز هستند که می‌توان وسایل سنگین را به آن‌ها آویخت تا کمتر تکان بخورند.

 

ریموت و تریگر

چه بخواهید به‌سادگی از کهکشان راه شیری عکاسی کنید یا بخواهید یک عکس Startrail بگیرید ریموت یک ابزار کارآمد برایتان خواهد بود؛ زیرا فشردن دکمه‌ی شاتر با دست باعث تکان خوردن دوربین و خراب شدن عکس می‌شود. برخی از ریموت‌ها به‌سادگی تنها قادر هستند شاتر را به کار بیندازند، ولی برخی دیگر قابلیت برنامه‌ریزی نیز دارند. فقط حواستان باشد که ریموت سازگار با دوربینتان را خریداری یا استفاده کنید.

 

تنظیمات

اولین قدم این است که دوربین را بر روی حالت RAW تنظیم کنید، زیرا به قدرت ویرایش پذیری فایل‌های RAW نیاز خواهید داشت.

قدم بعدی تنظیم مثلث نوردهی و فوکوس خواهد بود:

 

دیافراگم

همان‌طور که اشاره شد برای عکاسی از ستارگان به یک لنز با دیافراگم باز نیاز خواهید داشت، پس دیافراگم را بر روی بازترین حالت ممکن تنظیم کنید.

 

سرعت شاتر و فاصله‌ی کانونی

در عکاسی از آسمان شب سرعت شاتر و فاصله‌ی کانونی رابطه‌ای تنگاتنگ با یکدیگر دارند؛ مانند عکاسی از هر منظره‌ی دیگری عکاسی از آسمان شب نیز معمولاً با لنزهای واید انجام می‌پذیرد. استفاده از این نوع لنزها چند مزیت دارد، اول اینکه می‌توانید با دیافراگم باز نیز بخش زیادی از تصویر را در فوکوس داشته باشید. مسئله‌ی دیگر این است که می‌توانید سرعت شاتر را کمی کندتر کنید بدون اینکه ستارگان حالت نقطه‌ای خود را از دست بدهند، همچنین خواهید توانست بخش بیشتری از آسمان را ثبت کنید.

اگر بخواهید از ستارگان به شکل طبیعی عکس بگیرید باید از قانونی موسوم به قانون 500 استفاده کنید. حرکت زمین به دور خودش موجب می‌‌شود که ستارگان در آسمان شب ثابت نباشند و از نظر ما و دوربین در حال حرکت باشند. به همین دلیل از قانون 500 استفاده می‌کنیم. بر اساس این قانون اگر نمی‌خواهید ستارگان به شکل یک خط در عکس دیده شوند باید سرعت شاتر را از فرمول زیر محاسبه کنید:

فاصله‌ی کانونی لنز/500=سرعت شاتر

البته توجه داشته باشید که برای دوربین‌های APS-C نیکون فاصله‌ی کانونی باید در 1.5 ضرب شود تا فاصله‌ی کانونی معادل را به دست بیاورید و سپس آن را در این فرمول جای دهید. برای دوربین‌های APS-C کانن فاصله‌ی کانونی را باید در 1.6 ضرب کنید.

اگر هم نمی‌خواهید از این فرمول استفاده کنید جدول زیر می‌تواند به شما کمک کند:

ولی اگر می‌خواهید ستارگان به شکل خطوطی در آسمان دیده شوند (startrail) و حس حرکت را به بیننده القا کنند دو روش پیش رو دارید. اول اینکه شاتر را برای مدتی بسیار طولانی باز نگه دارید. روش دوم این است که سرعت شاتر را به روش بالا محاسبه کنید و چندین عکس را پشت سر هم ثبت نمایید و سپس با استفاده از نرم‌افزارهایی مانند StarStax آن‌ها را با هم ترکیب کنید.

توصیه‌ی ما استفاده از روش دوم یعنی عکاسی پیاپی است؛ زیرا همان‌طور که گفته شد باز نگه داشتن شاتر برای مدتی طولانی می‌تواند باعث داغ شدن سنسور و کاهش کیفیت تصویر شود. به‌علاوه با باز نگه داشتن شاتر برای مدتی طولانی احتمال تکان خوردن و خراب شدن عکس بیشتر است. همچنین محاسبه‌ی درست نوردهی کار بسیار سختی خواهد بود.

ولی می‌توانید خیلی راحت 200 عکس با سرعت شاتر 20 ثانیه را پشت سر هم ثبت کنید و سپس آن‌ها را با هم ترکیب کنید تا حرکت ستارگان در عرض بیش از یک ساعت را در یک عکس جای دهید. مزیت دیگر این روش این است که می‌توانید عکس‌ها را بعداً به تایم‌لپس نیز تبدیل کنید.

 

ایزو

در مورد دیافراگم و سرعت شاتر صحبت کردیم. حالا به مثلث سوم نوردهی می‌رسیم. توصیه‌ی ما این است که دیافراگم و سرعت شاتر را تنظیم کنید و سپس با ایزو کمی تجربه کنید تا به عدد مناسبی دست یابید. در بیشتر اوقات ایزوی حدود 1600 و بیشتر مورد نیاز خواهد بود. اگر از دوربین‌های APS-C استفاده می‌کنید باید با وسواس بیشتری عمل کنید تا ایزو را بیش‌ازحد بالا نبرید، ولی اگر از دوربین‌های فول‌فریم استفاده می‌کنید ایزوهای بالای 3000 نیز مشکل چندانی ایجاد نخواهند کرد.

 

فوکوس

برای عکاسی از ستارگان باید فوکوس دوربین را بر روی بی‌نهایت تنظیم کنید، ولی به دلیل تاریکی نخواهید توانست از فوکوس خودکار بهره بگیرید. بنابراین باید از فوکوس دستی استفاده کنید و توجه داشته باشید که بیشتر لنزها بر روی بی‌نهایت دقیق نیستند. بنابراین نیاز به کمی تنظیم مجدد خواهند داشت. برای این کار می‌توانید از تکنیک‌های زیر استفاده کنید:

1. استفاده از فوکوس خودکار در روشنایی روز: در روشنایی روز با استفاده از فوکوس خودکار بر روی کوه‌ها یا ابرهای دوردست فوکوس کنید، سپس لنز را از فوکوس خودکار خارج کنید و دیگر به آن دست نزنید تا زمان عکاسی فرا برسد.
2. استفاده از Live View: تقریباً تمامی دوربین‌های امروزی دارای حالت Live View هستند. برای فوکوس می‌توانید دوربین را در حالت Live View تنظیم کنید و بر روی تصویر زوم نمایید. یکی از ستارگان را که درخشش بیشتری دارد انتخاب کنید و با چرخاندن حلقه‌ی فوکوس آن را به شارپ‌ترین شکل ممکن برسانید.

ویرایش عکس

پس از پایان عکاسی قطعاً نیاز خواهید داشت که عکس‌هایتان را ادیت کنید. Lightroom یکی از بهترین نرم‌افزارها برای ادیت فایل‌های RAW است و می‌توانید از Photoshop برای تکمیل ادیت و دست‌کاری عکس‌ها استفاده کنید. برای ساخت Startrail می‌توانید از نرم‌افزار رایگان StarStax استفاده کنید. اگر می‌خواهید از عکس‌هایتان یک ویدیوی تایم‌لپس بسازید نرم‌افزارهای LRTimeLapse، Adobe Premiere و Adobe After Effects می‌توانند کاربردی باشند.

تجربه بیندوزید

در نهایت آگاهی از تکنیک‌های مناسب و داشتن تجهیزات کافی نیستند. باید به آنچه آموخته‌اید عمل کنید و با سعی و خطا تکنیک و دانش خود را بهبود ببخشید و از پروسه‌ی مسافرت و عکاسی لذت ببرید.