راهنمای خرید لنز برای عکاسی منظره

لنز برای عکاس منظره به نوعی کارکردی شبیه قلم برای نقاش را دارد. لنز‌ها به عکاس این امکان را می‌دهند که تعیین کند صحنه‌ی عکاسی به چه شکلی در عکس ثبت شود. انتخاب زوایای دید بسیار عریض و واید و همچنین بسته و close-up و یا امکان جداکردن سوژه از پس‌زمینه همگی از کارکرد‌های لنزها هستند. در ادامه با ما همراه باشید.در عکاسی منظره، لنز‌ها یکی از معدود امکاناتی هستند که عکاس به وسیله‌ی آنها می‌تواند نگاه شخصی خودش از منظره را ثبت‌کند؛ چراکه بر خلاف عکاسی در استودیو، در عکاسی منظره امکان تغییر نور و چیدمان صحنه وجود ندارد. بنابراین، انتخاب و خرید لنزهای مناسب این گونه‌ی عکاسی باید یکی از مهمترین دغدغه‌های عکاسان مناظر طبیعی باشد. در این مطلب، نکات مهمی که باید در خرید لنز‌های مناسب عکاسی منظره مدنظر قراردهید را برای شما به اجمال شرح خواهم‌داد.

فاصله‌ی کانونی

زمانی که برای خرید لنز مناسب عکاسی منظره تحقیق می‌کنید، خیلی‌ها به شما لنز‌هایی با زاویه‌ی دید باز یا در اصطلاح واید را پیشنهاد می‌کنند. این پیشنهاد کاملاً منطقی و درست است و در اکثر مواقع برای ثبت یک منظره و نشان‌ دادن وسعت آن به لنزی واید نیازمند هستید. مشخصه‌ی لنز‌های واید این است که دارای فاصله‌ی کانونی کمی هستند؛ اما اندازه‌ی سنسور تصویر دوربینی که لنز قرار است بر روی آن قرارگیرد هم در زاویه‌ی دید لنز تأثیر‌گذار است.

تاثیر فاصله کانونی روی عکس‌ها چیست؟

حتماً شنیده‌اید که در عالم عکاسی (و البته فیلمبرداری)، فاصله‌ی کانونی 50 میلیمتر را در اصطلاح فاصله‌ی کانونی نرمال درنظر می‌گیرند؛ اما این مطلب تنها در مورد دوربین‌هایی با سنسور تصویر 35 میلیمتری یا در اصطلاح فول‌فریم صادق است. هرچه سنسور تصویر بزرگتر یا کوچکتر شود زاویه‌ی دیدی که در فاصله‌ی کانونی 50 میلیمتر بدست می‌آورید هم بیشتر یا کمتر می‌شود. پیچیده شد؟ نگران نباشید الان ساده‌اش می‌کنم! اکثر دوربین‌های DSLR و بدون آینه‌ی امروزی در دو قطع‌ سنسور فول‌فریم و سنسور سایز APS-C ساخته می‌شوند. تکلیف دوربین‌های فول‌فریم که مشخص شد، در فاصله‌ی کانونی 50 میلیمتر، زاویه‌ی دید نرمال را ارائه می‌دهند. در دوربین‌هایی با سایز حسگر APS-C، به علت کوچکتر بودن اندازه‌ی سنسور تصویر، فاصله‌ی کانونی تقریبی 30 تا 35 میلیمتر زاویه‌ی دید نرمال را فراهم می‌کند.

چرا هر عکاس باید یک لنز ۵۰ میلی‌متری داشته باشد؟

دانستن فاصله‌ی کانونی نرمال لنزها‌ در دوربین‌‌هایی با سایز سنسور متفاوت از این جهت اهمیت دارد که حیطه‌ی فواصل کانونی واید را برای ما مشخص می‌کند. یعنی در دوربین‌‌های فول‌فریم، فواصل کانونی کمتر از 50 میلیمتر و در دوربین‌های سایز APS-C فواصل کانونی کمتر از 30 میلیمتر را واید در نظر می‌گیریم. برای عکاسی منظره، لنزهای واید و مخصوصاً سوپر واید که زاویه‌ی دید خیلی زیادی دارند می‌توانند ضمن ثبت قسمت وسیعی از منظره‌ای که از آن عکاسی می‌کنید، با کمی اغراق در پرسپکتیو حالت عظمت و بزرگی به منظره‌ی شما بدهند.

اما آیا لنز‌های تِله هم در عکاسی منظره جایگاهی دارند؟ پاسخ یک بله‌ی محکم است! لنز‌های تله دارای زاویه‌ی دید کمتری نسبت به لنز‌های واید و نرمال هستند (بیش از 50 میلی‌متر در فول‌فریم و 35 میلیمتر در APS-C) و برای جدا‌کردن و تأکید بر سوژه‌ای خاص در عکس مورد استفاده قرار می‌گیرند. در عکاسی منظره هم ممکن است موقعیتی پیش بیاید که بخواهید از سوژه‌ای (مثلاً رشته کوه‌هایی در دوردست) عکس بگیرید. در این حالت، استفاده از لنز‌ تله با فاصله‌ی کانونی مناسب به شما این امکان را می‌دهد که عکس‌های منظره‌ی متفاوتی نسبت به آنچه دیگران فقط با لنز‌های واید ثبت‌کرده‌اند بگیرید.

دیافراگم

دیافراگم دریچه‌ای در لنز است که میزان نور واردشده به آن را تنظیم می‌کند. احتمالاً شما هم اعداد معمولاً اعشاری که بر روی بدنه‌ی لنز بعد از فاصله‌ی کانونی و یا در صفحه‌ی مشخصات یک لنز در وب نوشته‌شده‌اند را دیده‌اید. این اعداد که به اعداد f معروف هستند حداکثر گشودگی دریچه‌ی دیافراگم‌ را مشخص‌ می‌کنند. اما آنچه ممکن است شما را سردرگم کند این است که تصور کنید هرچه عدد f یک لنز بیشتر باشد یعنی دریچه‌ی دیافراگم آن هم بازتر است؛ در حالی که در واقع عکس این مطلب درست است. عدد f کوچکتر به معنی دیافراگم باز‌تر و عدد f بزرگ‌تر به معنی دیافراگم بسته‌تر است.

دیافراگم باز باعث می‌شود که نور بیشتری به سنسور تصویر دوربین برسد و امکان ثبت عکس در سرعت بالاتر شاتر فراهم می‌شود. به همین دلیل، لنز‌هایی با دیافراگم بسیار باز را با عنوان لنز‌های سریع هم می‌شناسند. در عکاسی منظره، سرعت ثبت عکس (سرعت شاتر) معمولاً خیلی مهم نیست و موارد دیگری چون کیفیت بالای عکس که با پایین نگه‌داشتن ISO بدست می‌آید به‌مراتب از اهمیت بیشتری برخوردار است. بنابراین، خرید لنزهای سریع برای عکاسی منظره خیلی نمی‌تواند منطقی باشد مخصوصاً با توجه به اینکه این لنز‌ها به نسبت لنز‌هایی با دیافراگم بسته‌تر قیمت بسیار بالاتری هم دارند.

دیافراگم چیست؟ هر آنچه باید درباره دیافراگم در عکاسی و فیلم‌برداری بدانید

اما تأثیر دیافراگم تنها به میزان نور وارد‌شده به حسگر تصویر محدود نمی‌شود. یک کارکرد مهم دیگر دیافراگم تعیین عمق میدان در عکس‌ها است. اگر بر روی سوژه‌ای فوکوس کنید، کمی جلوتر و عقب‌تر از آن سوژه‌ هم همچنان شارپ و در اصطلاح در فوکوس‌ است. به این فاصله‌ که در آن اجزای صحنه‌ی عکاسی همچنان شارپ هستند عمق میدان می‌گویند. حالا، هرچه دریچه‌ی دیافراگم بازتر باشد (عدد f کوچکتر) این فاصله کمتر و در نتیجه عمق میدان هم کمتر می‌شود. عمق میدان کم در عکس‌های پرتره و برای محوکردن پس‌زمینه‌ی سوژه بکار می‌رود. برعکس، هرچه دریچه‌ی دیافراگم بسته‌تر باشد (عدد f بزرگتر) عمق میدان بیشتر می‌شود. بدیهی است که در عکس‌های منظره به دنبال دستیابی به عمق میدان زیاد هستیم تا تمام اجزای منظره (از نزدیکترین درختان و علفزارها تا دورترین کوه‌ها و ابرها) در فوکوس و شارپ باشند. معمولاً عکاسان منظره از دیافراگم‌های بسته‌ای مثل f/8 و یا f/11 برای ثبت عکسهایشان استفاده می‌کنند. بنابراین، حتی اگر لنزی با حداکثر گشودگی دیافراگم بسیار بالایی هم خریداری کنید، در عمل، احتمالاً هیچ وقت از بازترین حالت دریچه‌ی دیافراگم لنزتان برای عکاسی منظره استفاده نخواهیدکرد. البته یک مورد استثناء هم وجود دارد و آن عکاسی منظره در شب و عکاسی نجومی است که در آن داشتن لنزی سریع، امری مهم و تأثیر‌گذار در کیفیت عکس‌ها است.

زوم یا پرایم؟

زمانی بود که حرفه‌ای‌ها برای بدست‌آوردن حداکثر کیفیت در عکس‌های منظره‌شان تنها به بهترین لنزهای پرایم اعتماد می‌کردند؛ اما الان سهولت استفاده از لنز‌های زوم با کیفیت اُپتیکی بالایی همراه شده که خیلی‌ها را مجاب به استفاده از این لنزها برای عکاسی منظره کرده‌است. اینکه یک لنز زوم کار چند لنز پرایم را انجام دهد آنقدر مهم است که کمی اُفت کیفیت در عکس‌ها (اگر وجود داشته‌باشد!) را کاملاً توجیه‌پذیر می‌کند. بنابراین، اگر تنها معیار ما کیفیت لنز باشد، براحتی می‌توان به لنز‌های زوم باکیفیت اعتماد کرد؛ اما مسئله اینجاست که برای خیلی از ما قیمت هم معیار تعیین‌کننده‌ای برای انتخاب و خرید لنز است. حقیقت این است که لنزهای زوم باکیفیت اُپتیکی بالا که یارای رقابت با لنزهای پرایم باکیفیت را داشته باشند بسیار گران‌قیمت‌اند! این مسئله می‌تواند باعث شود که برای بدست‌آوردن کیفیت بالا در عکس‌هایتان همچنان مجبور به استفاده از لنزهای پرایم باشید؛ اما انتخاب بین این دو به این سادگی نیست و باید به صورت موردی کیفیت و قیمت لنزها را با هم مقایسه کنید تا در نهایت در یک لنز به توازنی در کیفیت و قیمت برسید.

مقاومت در برابر رطوبت و گرد و غبار

یکی از ویژگی‌های مهم لنزها که اغلب تازه‌کارها اعتنایی به آن ندارند مقاوت لنز در برابر رطوبت و گرد و غبار است. در عکاسی منظره و طبیعت بارش برف و باران و وجود گرد و غبار در هوا امری طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین، مقاومت در برابر رطوبت و گرد و غبار تا حد زیادی می‌تواند خیال عکاس را بابت سلامت لنز گران‌قیمتش در شرایط مختلف جوی راحت‌کند. البته، برای اطمینان کامل، بدنه یا همان دوربین هم باید دارای این ویژگی باشد. خوشبختانه، تعداد زیادی از لنزهای باکیفیت دارای این ویژگی هستند؛ اما این مورد هم به عنوان بخشی از کیفیت ساخت لنز باید موردی بررسی شود چراکه در این زمینه استاندارد تعریف‌شده‌ای وجود ندارد و در نتیجه برای تمام لنزها از شرکت‌های سازنده مختلف این ویژگی معنای یکسانی ندارد. در نهایت، اگر لنز شما این ویژگی را ندارد بدین معنی نیست که به‌هیچ‌وجه برای عکاسی منظره مناسب نیست، بلکه معنایش این است که در شرایط جوی و مکان‌های خاص (زیر برف و باران و جاهایی مثل کویر که گرد و غبار فراوان است) باید بیشتر مراقب لنز خود باشید.

نتیجه‌گیری و پیشنهاد

نکاتی که در این مطلب ارائه شد می‌تواند راهنمای خوبی برای خرید لنزهایی مناسب برای عکاسی منظره باشد. توصیه‌ی ما به عکاسان تازه‌کار این است که قبل از صرف هزینه‌های بالا برای خرید لنزهای گران‌قیمت با همان لنز کیت دوربینتان عکاسی منظره را تجربه کنید و با تمرین و مطالعه کیفیت عکس‌هایتان را از لحاظ ترکیب‌بندی و زیبایی‌شناسی ارتقاء دهید. بعد از این مرحله حتماً نیازمند این خواهید بود که لنزهای شارپ‌تر و با کیفیت اُپتیکی بالاتری را بخرید. یکی از لنز‌های زوم سوپر واید خوب برای دوربین‌های بدون آینه سونی لنز Sony FE 16-35mm f/2.8 GM است که هم شارپنس بسیار خوبی دارد و هم زاویه‌‌ی دید بسیار بالایی که برای عکس‌های منظره عالی است.