معرفی فلاش‌های رو دوربینی

راهنمای خرید فلاش اکسترنال

فلاش‌های اکسترنال، که گاهی اوقات آنها را با عنوان speedlight هم می‌شناسیم، یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات عکاسی برای کسانی است که به عکاسی پرتره علاقه‌مند هستند. البته کاربرد این فلاش‌ها محدود به عکاسی پرتره نمی‌شود و در عکاسی ماکرو، still life  (طبیعت بی‌جان) و بسته به نوع فلاش، در عکاسی با سرعت بالا برای ثابت کردن حرکت سوژه هم کاربرد‌ دارند. در این مطلب برای کسانی که قصد خرید یک فلاش speedlight را دارند، مواردی که در خرید آنها باید مدنظر قرار داد را بررسی خواهم کرد.

TTL یا Manual

اولین موردی که برای خرید فلاش باید آنرا مشخص کنید نیاز یا عدم نیاز به قابلیت ‏‏TTL است. قابلیت TTL به معنی آن است که فلاش می‌تواند قدرت خروجی خود (میزان شدت نور) را بر اساس تنظیمات نوردهی که برای دوربین مشخص‌شده تعیین کند. تقریبا تمام فلاش‌های speedlight کانن و نیکون در صورت استفاده با دوربین‌هایشان دارای امکان نورسنجی TTL هستند. بعضی از فلاش‌های ساخت دیگر شرکت‌ها (نظیر Yongnuo) هم دارای این ویژگی هستند که البته می‌توانند تنها با دوربین‌های نیکون یا کانن (و نه هر دوی آنها) هماهنگ شوند. هرچند که بسیاری از فلاش‌ها دارای چندین مد مختلف هستند، اما بجز مد TTL، مهمترین مد در آنها Manual است.

در مد Manual میزان قدرت خروجی فلاش را باید به صورت دستی تعیین کرد. این کار هرچند دشوار‌تر از مد TTL است اما امکان کنترل بیشتری را بر روی نورپردازی سوژه به شما می‌دهد. فلاش‌هایی که با سیستم TTL دوربین هماهنگی ندارند و یا کلا امکان TTL را ارائه نمی‌دهند (که این مورد معمولا مربوط به فلاش‌های ارزان‌قیمت است) تنها می‌توان در مد Manual استفاده کرد. مد TTL برای اکثر کاربرد‌ها مخصوصا در عکاسی از سوژه‌های متحرک در خارج از استودیو، که با حرکت دوربین و سوژه شرایط نوری صحنه نیز متفاوت می‌شود، بسیار مهم و تقریبا ضروری است. همچنین برای عکاسان تازه‌کار که هنوز با استفاده از مد Manual‌ راحت نیستند، وجود امکان نورسنجی خودکار از طریق فلاش‌های TTL بسیار مفید است. با این حال، عکاسان حرفه‌ای که در محیط‌های ثابت و از سوژه‌های غیر متحرک عکاسی می‌کنند برای خلاقیت بیشتر ترجیحا از مد Manual استفاده کنند. همچنین، در نظر داشته باشید که در اکثر فلاش‌های دارای قابلیت TTL امکان استفاده از مد Manual هم وجود دارد.

توان خروجی فلاش و امکان زوم

توان خروجی فلاش‌ها را با معیار عدد راهنما (guide number) و در حداکثر توان فلاش می‌سنجند. عدد راهنما خود از ضرب‌کردن فاصله‌ی سوژه تا فلاش در عدد f دیافراگم لنز بدست می‌آید و بر حسب متر یا فوت بیان می‌شود. بنابراین معادله‌ی محاسبه‌ی آن چنین است: عدد راهنما: فاصله‌ی سوژه تا فلاش X عدد f دیافراگم. در این معادله، عدد راهنما برای هر فلاش ثابت است، بنابراین، عدد f و فاصله‌ تا سوژه را عکاس می‌تواند تعیین کند. همچنین، عدد راهنما را همیشه با فرض عکاسی در ISO 100 بیان می‌دارند. برای مثال، فلاشی را در نظر بگیرید که دارای عدد راهنمای آن 60 فوت است. اگر در ISO 100 و در دیافراگم f/4 باشید، با حداکثر توان فلاش خود می‌توانید از سوژه‌ای که در 15 فوتی (60/4=15) یا همان 4.5 متری فلاش قرار دارد با نوردهی درست (correct exposure) عکس بگیرید. طبیعی است که هرچه بخواهید از سوژه‌های دورتر عکاسی کنید باید دیافراگم لنز را بازتر‌کنید. همچنین، به یاد داشته باشید که این عدد با درنظر گرفتن حداکثر توان خروجی فلاش محاسبه می‌شود. بنابراین، برای مثال اگر بخواهید سوژه‌تان را به دوربین نزدیک‌تر کنید لازم نیست که حتما دیافراگم لنز را ببندید، بلکه می‌توانید از توان خروجی فلاش کم کنید.

معمولا توان خروجی فلاش‌ها را می‌توان در فواصل 1 استاپی و در برخی مدل‌ها در فواصل 1/3 استاپی کاهش یا افزایش داد. نکته‌ی دیگر در مورد عدد راهنما این است که در مورد فلاش‌هایی که امکان زوم دارند (زوم به معنی متمرکزکردن نور در ناحیه‌ای کوچکتر برای افزایش برد نور)، عدد راهنما برای هر فاصله‌ی زوم متفاوت است. هرچه از زوم بیشتری استفاده کنید، عدد راهنما نیز افزایش می‌یابد. اگر در مورد یک فلاش با قابلیت زوم تنها یک عدد راهنما ذکر ‌شده، احتما این عدد بالاترین عدد راهنمای آن فلاش در حداکثر فاصله‌ی زوم است. بنابراین، عدد راهنمای بزرگتر برای یک فلاش به معنی حداکثر توان خروجی بیشتر است.

امکان چرخش سر فلاش به طرفین و بالا

اکثر فلاش‌های speedlight را می‌توان با استفاده از کفشکی که در زیر آنها تعبیه شده بر روی کفشک فلاش دوربین (hot shoe) قرار داد. البته استفاده از فلاش در این حالت خیلی مرسوم نیست، چراکه نور مستقیم و شدید فلاش از روبرو به سوژه برخورد می‌کند و سایه‌های تندی را بوجود می‌آورد. بنابراین، اکثر عکاسان برای ایجاد نوری نرم‌تر و پخش‌تر، سر فلاش را رو به سقف یا دیوار مجاوری که رنگ روشنی دارد خم می‌کنند تا نور فلاش با آنها برخورد کرده و انعکاس آن صحنه و سوژه را روشن کند.

برای استفاده از این تکنیک، طبیعی است که سر فلاش باید دارای قابلیت چرخش رو به بالا یا طرفین باشد. سر بسیاری از فلاش‌ها رو به بالا خم می‌شود؛ اما قابلیت چرخش به طرفین ممکن است در فلاش‌های سطح‌پایین وجود نداشته ‌باشد. همچنین، علاوه بر چرخش رو به بالا، فلاش‌های گران‌ قیمت‌تر دارای یک کارت بازتاب‌دهنده سفید در لبه‌ی بالایی سر فلاش هستند که تا چند سانتی‌متر از سر فلاش بیرون می‌آید و در هنگامی که سر فلاش رو به بالا خم ‌شده‌است برای انعکاس نور به سمت روبرو و ایجاد catch light (یا برق چشم) در چشمان سوژه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

 

 

قابلیت Slave TTL بی‌سیم

اگر فلاش TTL بر روی دوربین سازگار با آن قرار بگیرد، از طریق کفشک فلاش، ارتباط TTL بین فلاش و دوربین برقرار می‌شود و امکان تعیین خودکار توان خروجی فلاش بر اساس تنظیمات نوردهی دوربین وجود دارد. اما در صورتی که فلاش بر روی یک پا‌یه‌ی جداگانه قرار داده‌ شود، برای اتصال بین دوربین و فلاش سه راه وجود دارد.

اولین و ساده‌ترین راه استفاده از امکان optical slave بودن فلاش speedlight (که در اکثر فلاش‌های امروزی وجود دارد) است. در این حالت، با استفاده از فلاش بالاجهنده‌ی دوربین (در کمترین توان خروجی برای عدم تاثیر فراوان بر نورپردازی صحنه) می‌توانید فلاش speedlight قرارگرفته بر روی پایه‌ی جداگانه‌ را فعال ‌کنید. سنسور تشخیص نوری که بر روی فلاش speedlight وجود دارد نور فلاش بالا‌جهنده‌ی دوربین را تشخیص داده و بلافاصله فعال (در اصطلاح تحریک) می‌شود و سوژه را روشن می‌کند. ایراد استفاده از این حالت این است که اگر در محیطی پر نور (محیط باز زیر نور تابش شدید خورشید) باشید، احتمال عمل نکردن فلاش speedlight از این طریق بسیار زیاد می‌شود. در دوربین‌هایی که دارای Commander داخلی در فلاش pop-up خود هستند، فلاش را می‌توان از آن طریق هم کنترل کرد. برای مثال، از فلاش بالا جهنده‌ی دوربین D7100 نیکون می‌توان به عنوان commander استفاده کرد. در این حالت، فلاش روی دوربین می‌تواند، در صورت هماهنگی، با فلاش speedlight ارتباط TTL برقرار کرده و برای فلاش اکسترنال توان خروجی مناسب برای عکس‌هایی با نوردهی درست را تعیین کند.

در روش دوم، فلاش speedlight با استفاده از کابل همزمان‌سازی به درگاه PC دوربین متصل می‌شود و از این طریق ارتباط بین فلاش و دوربین برقرار می‌شود. این روش قابل اطمینان‌تر از ارتباط optical است، اما در ارتباط با کابل هم، فلاش تنها می‌تواند در حالت Manual کار کند و خبری از نوردهی TTL نیست.

و در نهایت، در روش سوم، ارتباط بین دوربین و فلاش از طریق فرستنده/گیرنده‌ی رادیویی برقرار می‌شود. بجز کانن و نیکون، شرکت‌های دیگر هم برای این دو برند تریگر‌های رادیویی می‌سازند که معمولا بسیار ارزان‌تر از تریگر‌های کانن و نیکون است. این روش از دو روش دیگر پرهزینه‌تر است؛ اما در عوض می‌توان از ارتباط قابل اعتماد TTL فلاش و دوربین اطمینان حاصل کرد. همچنین، برد تریگر‌های رادیویی اغلب بسیار زیاد است که امکان کنترل چندین فلاش در گروه‌های مختلف را فراهم می‌آورد.

باتری و زمان بازیابی (recycle time)

اکثر فلاش‌های speedlight از باتری‌های سایز AA استفاده می‌کنند. این باتری‌ها البته انواع مختلف یک‌بار مصرف و قابل شارژ دارند. نوع باتری مورد استفاده در فلاش رابطه‌ی مستقیمی با زمان بازیابی (recycle time) فلاش دارد. زمان بازیابی مدت زمانی است که بعد از هر فلاش نیاز است تا دوباره خازن‌های فلاش برای فلاش بعدی آماده شوند. در هنگام استفاده از توان‌های پایین فلاش، این زمان بسیار کم است و ممکن است تا چند صدم ثانیه بیشتر طول نکشد؛ اما وقتی از حداکثر توان فلاش استفاده کنید، زمان بازیابی تا چند ثانیه هم قابل افزایش است. معمولا استفاده از باتری‌های قابل شارژ نیکل متال هیدریدی (NiMH) زمان بازیابی را کاهش می‌دهد. زمان بازیابی در بعضی موارد، مخصوصاً در عکاسی عروسی، از اهمیت بالایی برخوردار است و هرچه بتوان آن را با انتخاب فلاش و باتری مناسب کاهش داد به کیفیت کار و رضایت بیشتر مشتری کمک خواهد کرد. همچنین، بعضی فلاش‌ها امکان اتصال به پک‌های بزرگتر باتری را دارند که باعث می‌شود علاوه بر افزایش مدت زمان قابل استفاده از فلاش، زمان بازیابی هم کمی کاهش یابد.

سرعت سینک بالا (HSS)

یکی از ویژگی‌های نسبتا جدید و بسیار کاربردی در عکاسی پرتره، امکان سینک یا همزمان‌سازی شاتر با فلاش در سرعت‌های بالا است. به کمک این امکان که آن را high speed sync یا HSS هم می‌نامند، می‌توانید حتی در نور شدید آفتاب هم دهانه‌ی دیافراگم لنز خود را بسیار باز نگه ‌دارید (و در نتیجه‌ عمق‌ میدان را برای محو کردن پشت‌زمینه‌ی سوژه‌تان کاهش دهید) و در عوض با افزایش سرعت شاتر و امکان فلاش در سرعت‌های بالا از سوژه‌تان عکس بگیرید.

 

بجز این کاربرد مهم، از امکان سینک فلاش در سرعت‌های بالای شاتر برای فریز کردن حرکات (مانند به هوا پریدن!) هم می‌توانید استفاده کنید. بنابراین، اگر وجود این امکان در فلاش برایتان مهم است، در هنگام خرید حتما توجه داشته‌باشید که فلاش مورد نظرتان دارای امکان سینک در سرعت بالا باشد (معمولا فلاش‌های خوب امروزی تا 1/8000 ثانیه هم قابلیت سینک دارند).

نتیجه‌گیری

فلاش‌های speedlight می‌توانند کاربرد‌های مهم و خلاقانه‌ای برای عکاسان داشته ‌باشند. اگر تنها از فلاش در استودیو استفاده می‌کنید، بهتر است بجای فلاش‌های speedlight به فکر خرید فلاش‌های مخصوص استودیو باشید؛ اما اگر فلاش را برای عکس‌های پرتره در محیط‌های باز و یا کارهای دیگر که نیاز به فلاش پرقدرت استودیویی ندارند مدنظر دارید، حتما به فکر خرید یک فلاش speedlight  باشید. فلاش‌های ساخت کانن و نیکون اغلب بسیار گران‌قیمت‌اند و احتمالا از بودجه‌ی بیشتر عکاسان تازه‌کار و مشتاق (enthusiast) خارج هستند. بنابراین، این دسته از عکاسان بهتر است برای کسب تجربه و آشنایی بیشتر با عکاسی با فلاش، یک مدل ارزان‌قیمت‌تر فلاش از شرکت‌هایی چون Phottix یا Yongnuo را خریداری کنند. در میان فلاش‌های این دو شرکت، مدل‌هایی که امکان TTL را دارا باشند هم وجود دارد که کار را برای تازه‌کار‌ها آسان‌تر می‌کند. فلاش‌های speedlight می‌توانند تاثیر زیادی بر کیفیت عکس‌های پرتره بگذارند و مسیر‌های جدیدی از خلاقیت را پیش رو شما بگشایند. بنابراین، اگر بدنبال ارتقای کیفی عکس‌های پرتره خود هستید، باید خرید فلاش اکسترنال را جزو اولویت‌های اول خود قرار دهید.